Bağışıklık sistemimiz, vücudumuzu enfeksiyonlara karşı koruyan bir savunma mekanizmasıdır. Ancak tükettiğimiz bazı besinler, bağışıklık sistemimizin işlevini bozarak hastalıklara davetiye çıkarabilir. İşlenmiş tahıllar, şekerli içecekler, kızarmış yiyecekler, işlenmiş et ürünleri ve aşırı kafein tüketimi, bağışıklık sistemini zayıflatan besinler arasındadır.
Sağlıklı bir yaşam için beslenme alışkanlıklarımız çok önemlidir. Tükettiğimiz besinler, vücudumuzun ihtiyacı olan vitamin, mineral, antioksidan ve lif gibi maddeleri sağlar. Bu maddeler, bağışıklık sistemimizin güçlü olmasına ve hastalıklara karşı dirençli olmasına yardımcı olur. Ancak bazen beslenme rutinimizi hazır ve paketli gıdalarla geçiştirmek zorunda kalabiliriz. Bu gıdalar, içerdikleri katkı maddeleri, koruyucular, renklendiriciler, tatlandırıcılar ve trans yağlar gibi zararlı bileşenler nedeniyle bağışıklık sistemimizi olumsuz etkileyebilir. Bağışıklık sistemini zayıflatan besinler şunlardır:
İŞLENMİŞ TAHILLAR
İşlenmiş tahıllar, beyaz ekmek, beyaz pirinç, makarna, kek, kurabiye gibi ürünlerdir. Bu ürünler, lifini kaybetmiş ve şeker oranı daha yüksek olan rafine edilmiş unlardan yapılır. Bu nedenle bağırsak sağlığına zarar verir. Bağırsak sağlığı ise bağışıklık sistemi için çok önemlidir. Çünkü bağırsaklarımızda yaşayan faydalı bakteriler, bağışıklık hücrelerinin çoğunluğunu oluşturan lenfoid dokunun gelişmesine katkıda bulunur. Ayrıca bağırsaklarımızda bulunan lifli gıdaların fermente edilmesi sonucu oluşan kısa zincirli yağ asitleri de bağışıklık hücrelerinin işlevini düzenler. İşlenmiş tahıllar ise bu süreçleri bozarak bağırsak bariyerinin zayıflamasına ve iltihaplanmanın artmasına neden olur.
ŞEKERLİ İÇECEKLER
Şekerli içecekler, gazlı içecekler, meyve suları, enerji içecekleri gibi ürünlerdir. Bu ürünler, yüksek miktarda şeker içerir. Şeker ise kan şekeri seviyesini hızla yükseltir ve insülin salgısını arttırır. Bu durum da vücutta oksidatif stres ve iltihaplanmaya yol açar. Ayrıca şekerli içeceklerde bulunan fruktoz adlı bir şeker türü de bağırsak mikrobiyotasının yapısını değiştirerek faydalı bakterilerin azalmasına ve zararlı bakterilerin artmasına neden olur.
KIZARMIŞ YİYECEKLER
Kızarmış yiyecekler, patates kızartması, cips, nugget, şnitzel gibi ürünlerdir. Bu ürünler, yüksek sıcaklıkta pişirildikleri için gelişmiş glikasyon son ürünleri (AGE’ler) adı verilen zararlı bileşikler içerir. AGE’ler, protein ve şeker moleküllerinin birleşmesi sonucu oluşur. AGE’ler, bağışıklık sistemini baskılayarak enfeksiyonlara karşı savunmasız bırakır. Ayrıca bağırsak mikrobiyotasını bozar, bağırsak bariyerini zayıflatır ve kronik iltihaplanmaya neden olur.
İŞLENMİŞ ET ÜRÜNLERİ
İşlenmiş et ürünleri, salam, sosis, sucuk, pastırma gibi ürünlerdir. Bu ürünler, uzun raf ömrü sağlamak için katkı maddeleri, koruyucular, renklendiriciler ve tuz gibi zararlı bileşenler içerir. Bu bileşenler, bağışıklık sistemini zayıflatarak alerji, astım, otoimmün hastalıklar gibi sorunlara yol açabilir. Ayrıca işlenmiş et ürünleri sindirildiğinde bağırsak bakterileri tarafından trimetilamin (TMA) adı verilen bir madde oluşturur. Bu madde daha sonra karaciğerde trimetilamin N-oksit (TMAO) adı verilen başka bir maddeye dönüştürülür. TMAO ise bağışıklık sisteminin aşırı çalışmasına ve iltihaplanmanın artmasına neden olur.
AŞIRI KAFEİN TÜKETİMİ
Kahve ve çay gibi kafeinli içeceklerin makul miktarda tüketilmesi bağışıklık sistemine faydalı olabilir. Çünkü bu içecekler antioksidanlar bakımından zengindir ve enflamasyonu azaltabilir. Ancak aşırı kafein tüketimi uykuya müdahale ederek bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Uyku ise bağışıklık sistemi için çok önemlidir. Çünkü uyku sırasında vücutta melatonin adı verilen bir hormon salgılanır. Melatonin, bağışıklık hücrelerinin aktivitesini arttırarak enfeksiyonlara karşı koruma sağlar. Ayrıca uyku sırasında vücutta iltihaplanmayı azaltan sitokin adı verilen maddeler de salgılanır.
Bağışıklık sistemimiz, vücudumuzu hastalıklara karşı koruyan bir savunma mekanizmasıdır. Ancak beslenme alışkanlıklarımız bağışıklık sistemimizin işlevini etkileyebilir. Bağışıklık sistemini zayıflatan besinler arasında işlenmiş tahıllar, şekerli içecekler, kızarmış yiyecekler, işlenmiş et ürünleri ve aşırı kafein tüketimi bulunur. Bu besinler, bağırsak sağlığını bozar, iltihaplanmayı arttırır ve bağışıklık hücrelerinin aktivitesini azaltır. Bu nedenle bu besinleri mümkün olduğunca az tüketmeye veya tamamen hayatımızdan çıkarmaya çalışmalıyız. Bağışıklık sistemimizi güçlendirmek için ise bol su içmeli, sebze ve meyve tüketmeli, lifli gıdalara yer vermeli ve uyku düzenimize dikkat etmeliyiz.