Daha üzgün ve suçlu hissederiz. Suçlu hissettiğimizde ise kendimizi daha iyi hissetmenin yollarını, bazen istemeden de olsa, ararız. Davranışı meşru kılmak kendimizi daha iyi hissettirmenin yollarından biridir. Fakat bir süre sonra, erteleme davranışını hep meşrulaştırmaya çalıştığımızı, bahaneler ürettiğimizi görürüz. Hatta bazen görmez ve fark etmeyiz!
Gerçek Gözükenler
Erteleme esnasında yaptığınız meşrulaştırmalar bir diğer adıyla rasyonelleştirmeler, çoğunlukla gerçeklik içerir. Örneğin, gerçekten uykusuz olduğunuz, elinizde yeterli materyaller olmadığı, ya da zamanınız olmadığı için erteliyor olabilirsiniz. Aşağıdaki düşünceler tanıdık geldi mi?
- "Şu an gerçekten çok yoğunum, bu yüzden bu proje için hazır değilim. Daha sonra yaparım."
- "Bu görev benim yeteneklerimin üstünde, bununla başa çıkmak için daha fazla zaman ve enerjiye ihtiyacım var."
- "Zaten yeterince yoğun bir gün geçirdim, biraz eğlenmek için kendime bir ara vermek istiyorum. Bu yüzden bu projeyi yarına erteleyeceğim."
- "Bu görevle ilgili birçok sorunla karşılaştım, bu yüzden biraz ara verip daha sonra tekrar denemek istiyorum."
Handikaplara Takılmak
Asıl sıkıntı, gerçekten yorgun olduğunuzda bu görevi ertelemenizin gayet mümkün olduğunu kabul ettiğinizde ortaya çıkar. Olaylar bu şekilde ilerlemek zorunda değil. Bunu nasıl değiştireceğinizi ilerleyen kısımlarda bahsediyor olacağım.
Ertelemeyi meşrulaştırma üzerine biraz konuştuktan sonra ertelemeyi durdurmak için incelenmesi gereken bir diğer konuya geliyoruz: ‘Kendimizle olumsuz konuşmalarımız!’
Fazlaca Öz Eleştiri Yapmak
Projeyi asla zamanında yetiştiremeyeceksin, çünkü sen işleri son dakikaya bırakan bir ahmaksın! Teslim tarihi yaklaştığında kaç tane böyle cümle kurabilirsiniz? Erteleme davranışı gösteren bireyler acımasızca kendini yargılar ve kendine kötü sözler sarf eder. Kendine kötü şeyler söyleyerek sadece işlerin üstesinden gelmeyi zorlaştırırsın.
Kendinizi acımasızca yargılarken kurduğunuz cümlelere dikkat edin. “Tembelsin, işe yaramazsın, zaten iyi şeyleri hak etmiyorsun…” Bu sözlerin ortak bir yanı vardır. Hepsi durumun kötülüğüne değil kişiliğinize hakaret eder.
Kendinizle yaptığınız konuşmalar, bir geri bildirimden çok kişiliğinizi değersizleştirmeye yöneliktir. Bu davranış düzenli bir hal aldığında kendinize güveniniz azalır ve yanlış kalıp düşünceler oluşturursunuz. Geçmişte değiştirilemeyecek olaylara ve kişiliğinizin ne kadar berbat olduğuna (!) takılmak yerine, ileriye dönük neler yapılabileceği konuşulmalıdır. Biliyorum, bunları söylemesi çok kolay.
Biz insanlar olumsuzluklara ve eksikliklere odaklanmaya meyilliyiz. Fakat bu konuda bir farkındalık kazanmanız, gelecekte yaşanacaklar için bir meşale görevi görecektir.
Kendinizle Konuşurken Özenli Davranın
Yeni bir kriz anında olayın farkında olun. Kendinizle konuşmalarınızı kaydedin! Biliyoruz, bu pek kolay değil ve hatta belki gülünç ama deneyin. Daha önceki yazılarımda bahsettiğim “Tek İş” ve belirlediğiniz diğer alışkanlıkları yaparken erteleme davranışı gösterdiğinizde eğer kendinizle kötü konuşmalar yapıyorsanız, başarınızı sorguladığınız ve kişiliğinize atıfta bulunduğunuz sözleri defterinize not alın.
Varlığın ve bu haftaki yolculuğumuzda bana eşlik ettiğin için teşekkür ediyorum. Hep var ol! Sağlıcakla kal.