Rusya-Wagner krizinde son durum ne? Wagner nedir? Wagner hakkında tüm bilinmeyenler

Dünya son yıllarda Wagner ismini sık sık duyuyor. Hatta manşetlere bolca malzeme veriyor. Rus paralı asker grubu resmi adıyla PMC Wagner olarak tanınıyor. Grubun ismi ilk olarak 2014'te duyuldu. Wagner paralı askerlerinin Ukrayna'nın doğusundaki Donbass bölgesinde Ukrayna güçlerine karşı savaştığı konuşulmaya başlandı. Wagner'in ilk operasyonunu 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhakında gerçekleştirdiği söyleniyor. Rusya'nın Kırım'ı işgal etmek için öne sürdüğü bahanelerin Wagner operasyonuyla oluşturulduğu yönünde iddialar var.

O dönemde Wagner gizli bir organizasyondu. Çoğu Rus özel kuvvetlerinden emekli 5 bin savaşçısı vardı. Daha sonra zamanla büyümeye başladı. Rusya'nın 2022 şubatında başlayan Ukrayna işgalinde kilit rol oynar hale geldi. Hali hazırda Wagner'in Ukrayna'da 50 bin savaşçısı olduğu söyleniyor. Ukrayna işgali sırasında Rus ordusunun asker bulmakta zorlanmaya başlamasıyla Wagner savaşcı sayısını hızla artırmak için harekete geçti. Rus hapishanelerinden savaşçı toplanmaya başlandı. 6 ay Ukrayna'daki savaşa katılanların suçlarının afdedileceği vaadiyle çok sayıda kişi Wagner'in bünyesine katıldı.

Amerikan Ulusal Güvenlik Konseyi'ne göre Ukrayna'daki Wagner paralı askerlerinin yüzde 80'i eski mahkum. Paralı askerler Rusya'da yasak olsa da Wagner, 2022'de şirket olarak kayıt altına alındı ve Saint Petersburg kentinde merkez açtı. Rus kentlerinden billboardlara verdiği ilanlarla açık açık üye toplamaya da başladı. Rus medyası Wagner'i vatansever bir orgazinazyon olarak niteler hale geldi. Wagner grubu özellikle Ukrayna'nın Bahmut kentinin alınmasında kilit rol oynadı. Ukraynalı yetkililere göre, Wagner çatışmalar sırasında toplu olarak savaşçılarını açık alana sürdü. Bu nedenle ağır kayıplar verdi.

Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin'i, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov ile karşı karşıya getiren de Bahmut'taki çatışmalar oldu. Prigojin, Rus ordusunun bilinçli olarak Wagner'e mühimmat sağlamadığını savundu. Giderek artan gerilim Rusya Savunma Bakanlığı'nın paralı askerlerin bu ay sonuna kadar orduya dahil edilmesi kararı almasıyla doruk noktasına ulaştı. Rusya Savunma Bakanlığı'nın Wagner'i zayıflatmaya çalıştığı yorumları yapıldı. Prigojin, bu karara uymuyacaklarını duyurdu.

İsmi çokça konuşulmaya başlanan Wagner sadece Ukrayna'da değil, Ortodoğu ve Afrika'da da faaliyetler yürütüyor. Suriye'de Beşar Esad rejimine, Libya'daysa halife Hafter'e destek veriyor. Orta Afrika Cumhuriyetinde mücevher madenlerinin, Sudan'daysa altın madenlerinin korunmasında da görev alıyor. Batı Afrika ülkesi Mali'deyse hükümet, Wagner paralı askerlerini militanlarla savaşında kullanıyor. Prigojin'in bu operasyonlarla büyük bir kazanç elde ettiği söyleniyor.

Şirketin mali gücünü Vladimir Putin ile bağlantılı Oligarklardan da aldığı belirtiliyor. Ancak bu iddiaların tamamı Rusya tarafından reddediliyor. Wagner içinde pek çok farklı etnik kökene, ideolojiye sahip asker var. Grubun üst düzey askeri yetkililerinden bazılarının vücutlarına yaptırdığı dövmeler Wagner'in içerisinde Neo-Nazi'lerin aktif bir rol oynadığı yönündeki algıyı doğrular nitelikte. Grubun adını, Hitlerin en sevdiği besteci olan Richard Wagner'den aldığına yönelik söylentiler de bulunuyor.

Wagner grubunun ismi aynı zamanda kullandığı acımazsız yöntemlerle de özdeşleşmiş durumda. Wagner üyelerinin 2017'de Suriyeli bir rehineyi 2022'deyse Ukrayna'da ihanetle suçladıkları bir kişiyi balyozla öldürdükleri yönünde iddialar var. Alman istihbaratına göre Wagner Mart 2022'de Ukrayna işgali sırasında Buça'daki sivil katliamlarda da rol oynadı. Birleşmiş Milletler ve Fransa ise, Wagner üyelerini Orta Afrika Cumhuriyeti'nde sivillere cinsel saldırıda bulunmakla suçluyor. Wagner yöneltilen bu suçlamalar nedeniyle batılı ülkelerin ambargo listesinde yer alıyor.

PUTİN'İN AŞÇISI YEVGENİ PRİGOJİN KİMDİR? Putin'in aşçısı lakabıyla tanındı. Rus liderin hem aşçısı hem sağ kolu oldu. Yevgeni Prigojin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gibi Sen Petersburg doğumlu. 61 yaşındaki Prigojin'in gençlik yıllarında biyoğrafisinde en çok dikkat çeken nokta hapishane yılları. 1979'da henüz 18 yaşındayken hırsızlık suçlamasından hüküm giydi. 2,5 yıllık hapis cezasının infazı ertelendi.

Prigojin, 2 yıl sonra bu kez yine hırsızlık ve soygun suçlamalarından 13 yıl hapse mahkum edildi. 9 yıl demir parmaklıklarının arkasında kaldı. Cezavinden çıktıktan sonra Sen Petersburg'da sosisli sandviç satmaya başladı. bu işi için zincir stantlar açtı. birkaç yıl sonraysa kentte lüks restoranların sahibi haline geldi.

Bu restoranları sayesinde Rusya'nın zengin ve elit kesimiyle tanıştı. Neva nehrinde bir tekneyi de lüks bir restorona dönüştürdü. Bu restoran Vladimir Putin'in en sevdiği mekanlardan biri haline geldi. Öyle ki Putin, Devlet Başkanı olduğunda yabancı konuklarını buraya yemeğe getirmeye başladı. Prigojin, Putin ile 2000 yıllında dönemin Japonya Başbakanı Yoshiro Modi'yi restoranına yemeğe getirdiğinde tanıştığını söylüyor.

Yıllar içinde Prigojin'in yemek firması Kremlin'e hizmet vermeye başladı. Bu dönemde Yevgeni Prigojin, Putin'in Şefi lakabını aldı. Rus ordusu ve devlet okullarına da yemek sağlamak için ihaleler kazandı. 2014'teyse Prigojin'in sadece yemek işleriyle uğraşmadığı ve sıradan bir işadamı olmadığı ortaya çıktı. Ukrayna'nın Rusya'yı ilk işgalinde Prigojin'e bağlı paralı askerlerin Donbas'ta Ukrayna güçleriyle savaştıkları konuşulmaya başlandı.

Bu paralı asker grubunun ismi Wagnerer'di. Prigojin grubu kurarken Nazi Almanyası'ndan esinlenmişti. Wagner, Kremlin'in hedeflerini yerine getiren bir güce dönüştü. Sadece Ukrayna'da değil Afrika genelinde de etkiliydi. Suriye'de Beşşar Esad rejimini desteklerken Mali'de Fransa'nın etkisini azaltmak için faaliyetler yürüttü.

Yevgeni Prigojin'in hakkındaki iddialardan biri de dünya siyasetini sadece silahlı adamlarıyla değil klavyeyle de yönlendirmeye çalıştığı yönünde. İnternette Kremlin yanlısı düşünceleri yayan internet siteleri ve blogları yönetmekle suçlandı. Rus trol orduları tüm dünyada bilinen bir olgu haline geldi. Prigojin, 2016'da ABD'deki başkanlık seçimlerine Rusya'nın müdalahede ettiği yönündeki iddiaların da kilit isimdi.

Rusya, Hillary Clinton'ın kampanyasına zarar vermek, Donald Trump'ın popülerliğini arttırmak ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki siyasi ve sosyal anlaşmazlığı kışkırtmak amacıyla internette ve sosyal medyada komplo teorileri yaymakla suçlandı. bu işin merkezi Saint Petersburg'da olan internet arama ajansı tarafından yürütüldüğü konuşuldu. Prigojin daha sonra bu ajansı kurduğunu ve geliştirdiğini kabul etti. Seçimlere müdahale iddiaları nedeniyle ABD tarafından ambargo listesine alındı Yevgeni Prigojin'in fazla ön plana çıkmama gayreti Rusya'nın 2022 Şubat'ın da Ukrayna'yı işgaliyle değişti.

Prigojin, Wagner'in Ukrayna savaşında oynadığı rolle birlikte sık sık açıklamalar yapar hale geldi. Hatta her açıklamasıyla dünyanın gündemine oturmaya başladı. Bir süre sonra bu açıklamalardan Prigojin'in Rus ordusuyla arasının gergin olduğu da gün yüzüne çıktı. Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov'u Wagner grubuna yeterince mühimmat sağlamamakla suçladı. Bu gerilim giderek tırmandı. Şimdi en çok konuşulan konulardan birisi de Putin'in, neden Prigojin gibi bir isme ihtiyaç duyduğu. Kremlin'in, Wagner ve Prigojin sayesinde özel ve hassas operasyonları ismini karıştırmadan yürütebildiği belirtiliyor. Bu durumun Kremlin'e operasyonlara karıştığını inkar etme imkanı sunduğuna dikkat çekiliyor. Bu tıpkı ABD'nin Blackwater gibi özel güvenlik şirketleriyle Irak ve diğer ülkelerde yaptığına benziyor.