Üç kıtada; coğrafi, sosyal, kültürel ve stratejik önemi olan üç ülkede ve üç nehir çevresinde, su başını yurt tutan insanların; su kullanım bilincini ve birlikte yaşama kültürünün olumlu ve aksayan yanlarını belgeledim. Bir modern gezgin merakı ve keşfetme serüveni içinde, yollardayım yine... Volga (İdil) Nehri-Kazan (Tataristan-Rusya), Tuna Nehri-Rusçuk (Bulgaristan) ve Nil Nehri-Hartum (Sudan).
Sosyoloji coğrafyasında, benzer ve ortak yanları olan pek çok kent ve yerleşim alanları bulunmaktadır. Bu benzerlikleri, kentin turizm ve görsel coğrafi dokusunda olduğu kadar; folklorik, sosyolojik, tarihi ve kültürel alt yapısında da örtüşen ortak paydaları görmek olanaklı.
Bu bağlamda, üç kıtadan üç ortak paydası bulunan üç kentin özelliklerini ve bu kentlerin adının gerçek ve mitolojik kaynağını erişebildiğim kadarıyla açıklayacağım...
Bu kentler: Asya kıtasında yer alan ve Sibirya’ya açılan kapı olan Rusya Federasyonu-Tataristan Özerk Cumhuriyeti’nin başkenti ve içinden Volga-İdil Nehri akan Kazan, Avrupa’da Bulgaristan’nın Tuna Nehri kıyısında bulunan Rusçuk (Ruse) ve Afrika’da Sudan’ın başkenti ve içinden Nil Nehri akan Hartum. Şimdi bu üç kıtadan üç kenti birlikte gezelim... Her üç nehir çevresindeki vahşi kentleşme, yoğun yaşam alanı, tarımsal ve sanayi atıkları ile birlikte yoğun deniz ulaşımınında görülmesi nedeniyle, kaynaklarından döküldükleri denizlere dek çevre kirliliklerine de neden olduğu gözlenmektedir. Bu üç nehrin çevresine verdiği yaşam standardı ve ekonomik gücüde dikkati çekmektedir. Her şeye karşın önemli bir turizm potansiyeli ve stratejik özelliği olan bu üç nehir ve çevresindeki yaşam alanları mutlaka görülmesi gerekli yerlerin başında gelmektedir.
Türk Kültürü’nün yaşadığı ve içinden su akan, üç kıtada üç kent tanıtım yazımızla okurlarımı selamlıyorum, yeniden...
İçinden Volga-İdil akan Kazan
Tataristan - Rusya
İdil ya da Volga Nehri; (Rusça: Волга, Tatarca: İdel, Ətil, Çuvaşça: Atăl) Avrupa’nın en uzun nehridir. Rusça Volga adı Fince kökenli “valkea” beyaz demektir, Baltık dillerinde Valgõ denir.Anlamı ak sular, beyaz nehir. Uzunluğu yaklaşık 3500 km olan İdil, Moskova ile Sankt-Peterburg arasındaki Valday tepelerinden doğar. Deniz seviyesinden 28 metre aşağıda olan Hazar Denizi’ne dökülür. Valday tepelerinde bulunan birçok göl ve bataklıklardan gelen kaynak kollarının birleşmesiyle meydana gelen İdil, Rjev’den itibaren ulaşıma elverişli bir halde akar. Moskova Kanalı’yla birleştiği yerden sonra genişliği 230 metreyi bulur. Bundan sonra nehirde düzenli bir ulaşım sağlanır. Kama ve Oka Nehirlerinin Kazan yakınlarında bulunan İdil Bolkar Kasabası yakınlarında birleşmesi ile İDİL-VALGA NEHRİ adını alır ve Astrahan şehri deltasından Hazar Denizi’ne dökülür. İdil’in Yatağı üzerinde beş adet baraj bulunur. Bu barajlardan Volgograd Baraj Gölü’ndeki santral, dünyanın belli başlı hidroelektrik tesislerinden biridir.
Bundan sonra Don Nehri’ne 72 kilometre yaklaşır ve iki nehir arasında açılan bir kanal vasıtasıyla Azak ve Hazar denizleri arasında ulaşım sağlanır. Hazar Denizi’ne 50 km kala 200’den fazla kola ayrılarak İdil Deltası meydana gelir. Bu deltanın genişliği 100 km’den fazladır.
İdil Havzası, 1.360.000 km²’lik bir alanı kaplar. Aynı zamanda Rusya’nın nüfusunun büyük bölümü bu havzada yaşar. Bölge ulaşıma elverişlidir.
İdil, kışın üç ayında donar. Bu zaman zarfında da nehirden karayolu olarak faydalanılır. İdil’in kıyılarında Rusya’nın önemli limanları ve ticaret merkezleri yer almaktadır. Bunlardan en önemlileri Nijniy Novgorod, Kalinin, Kazan, Kuybişev ve Volgograd (Eski adıyla Stalingrad)’dır. Ortaçağ’dan beri bir ticaret yolu olan İdil, bugün hala önemli bir ulaşım yoludur. Avrupa Hun İmparatoru Attila’nın ismi İdil’den gelmektedir (Attila = Ətilli, İdilli).
Devamı yarın…