İdrardan kan gelmesi hangi hastalığın belirtisidir, tehlikeli mi? İdrar yollarındaki kanamanın ciddiye alınması gereken önemli bir durum olduğunu söyleyen Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Hasan Turgut, “İdrar yollarında görülen kanama, basit bir idrar yolu enfeksiyonundan üriner sistem kanserlerine kadar birçok hastalığın habercisi olabilir. Bu nedenle idrarda sadece bir kez bile kan görülürse sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır” dedi. İşte detaylar...
İdrardan kan gelmesi durumunun tıpta “hematüri” olarak adlandırıldığını ifade eden Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Hasan Turgut, idrarda gözle görülebilen miktarda kan olmasına ise “makroskopik hematüri” denildiğini söyledi. Doç. Dr. Turgut, “İdrarda gözle görülemeyen ancak laboratuvar incelemesinde tespit edilebilen kan olması ise mikroskopik hematüridir” diye konuştu.
İdrar yollarında görülen kanamanın ciddiye alınması gereken önemli bir patoloji olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Turgut, “Basit bir idrar yolu enfeksiyonundan üriner sistem kanserlerine kadar birçok hastalığın habercisi olabilir. Bu nedenle idrarda sadece bir kez bile kan görülürse sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır” uyarısında bulundu.
İdrarda kan görülmesine yol açan nedenler
Doç. Dr. Turgut, idrarda kan görülmesine yol açan bazı yaygın nedenleri şöyle sıraladı:
“İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE): İYE'ler, idrar yolunun enfeksiyonu sonucu idrarda kanama ile sonuçlanabilir. İYE'ler, idrar yolunda tahrişe ve iltihaba neden olabilir.
Böbrek taşları: Böbrek taşları, böbreklerde oluşan sert minerallerdir. Bu taşlar böbreklerden idrar yolu boyunca geçerken tahrişe ve kanamaya yol açabilir.
İdrar yolu taşları: İdrar yolunun herhangi bir yerinde oluşan taşlar da kanamaya neden olabilir. Bu taşlar idrar yolunu tahriş edebilir.
Prostat büyümesi: Prostat, mesanenin hemen altında yer alan ve üretranın ilk kısmının etrafını saran bir organdır. Prostat, erkeklerde özellikle 40’lı yaşlardan sonra büyümeye başlar. Büyüyen prostat üretraya baskı yaparak idrar çıkışını belirli ölçüde engelleyebilir. İyi huylu prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi, BPH); idrar yaparken zorlanma, sık idrara gitme gibi belirtilere neden olur. Erkeklerde idrardan kan gelmesi durumunda da akla BPH ’da gelmelidir. Prostat bezinin enfeksiyonu olan prostatit de benzer semptomların oluşmasına yol açabilir.
Üriner sistem tümörleri: Böbrek, mesane veya idrar yolunda bulunan tümörler, idrarda kanamaya yol açabilir. Özellikle ağrısız, pıhtılı, pelte şeklinde kanama mesane kanseri için oldukça önemli bir belirteçtir. Hastalarda sigara öyküsü de mevcutsa, mesane kanserine ve böbrek kanserine yakalanma riski artar.
Böbrek hastalıkları: Böbrek hastalıkları, böbreklerin normal işlevlerini yerine getirememesi sonucu idrarda kanamaya yol açabilir.
İlaçlar ve kanın pıhtılaşma bozuklukları: Bazı ilaçlar veya kanın pıhtılaşma sürecini etkileyen bozukluklar da idrarda kanamaya yol açabilir. Kanser tedavisinde kullanılan siklofosfamid ve bir antibiyotik olan penisilin hematüriye yol açabilir. Aspirin, heparin gibi kan sulandırıcı (antikoagülan) kullanımı, idrarda kan görülmesine sebebiyet verebilir
Travma ve yaralanmalar: Karın veya böbrek bölgesine gelen darbeler veya yaralanmalar sonucu idrarda kanama görülebilir.
Sistemik hastalıklar: Bazı sistemik hastalıklar, örneğin böbrek hastalığına yol açabilen lupus gibi otoimmün hastalıklar, idrarda kanamaya neden olabilir.
Genetik hastalıklar: Orak hücreli anemi, kırmızı kan hücrelerinde şekil bozukluğuna neden olan genetik bir hastalıktır. Bu hastalık idrarda hem mikroskopik hem de makroskopik hematüriye neden olabilir. Böbreğin süzme işlevini yerine getiren glomerulus yapıları da genetik bir rahatsızlık olan Alport sendromundan etkilenebilir. Alport sendromu hastalarında idrarda kan görülebilir.
Ağır egzersizler: Aşırı yoğun fiziksel aktiviteler sonucu bazen idrarda kanama oluşabilir.”
“Koyu renk idrar, kanla karıştırılabilir”
İdrarda kan görüldüğünde öncelikle hangi nedenden kaynaklandığını tespit etmenin gerektiğini belirten Doç. Dr. Turgut, bu nedenle idrardan kan gelmesi şikayeti ile doktora başvuran hastaya altta yatan sebebi bulmak için çeşitli testlerin yapıldığını ifade etti. Tanı için öncelikle hastanın detaylı tıbbi öyküsünün dinlendiğini ve hematüriye neden olabilecek bir hastalık öyküsünün olup olmadığına bakıldığını vurgulayan Doç. Dr. Turgut, sonraki aşamalar hakkında şu bilgileri paylaştı:
“Hasta muayene edilerek hastalığa bağlı fiziksel bulgular saptanmaya çalışılır. Hematüri tanısında idrar tahlili son derece önemlidir. Çoğu zaman hastalar koyu idrar rengini de kan ile karıştırabilir. Dolayısıyla idrarda kanama mutlaka laboratuvar testleri ile kontrol edilmelidir. Hematürinin altında yatan rahatsızlığın teşhisinde ultrason, BT, MR gibi görüntüleme yöntemleri yardımcı olabilir. Sistoskopi, idrar deliğinden mesaneye doğru kamera ile girilip, mesanenin ve üretranın incelenmesi işlemidir. Lokal veya genel anestezi altında yapılabilir. Bu işlemle üretra ve mesanede hastalıkla ilgili bulguların olup olmadığı değerlendirilir. Böbrek biyopsisi yani börekten örnek doku alınıp incelenmesi, glomerülonefrit gibi hastalıkların tanısında kullanılır.”
“Vakit kaybetmeden üroloji hekimine başvurulmalı”
Hematüri tedavisinin kanamaya neden olan sebebe göre değişkenlik gösterdiğinin altını çizen Doç. Dr. Turgut, “Dolayısıyla altta yatan neden neyse ona göre tedavi seçeneği belirlenir. Hematüri; enfeksiyondan kansere, prostat büyümesinden böbrek taşına çok farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabildiği için idrardan kan gelmesi şikayeti olan kişiler vakit kaybetmeden üroloji hekimine başvurmalıdır” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.