ÖZEL HABER/ MAŞALLAH DAĞ: Katarakt, göz merceğinin bulanıklaşması ve görme kalitesinin azalması ile karakterize bir göz hastalığıdır. Genellikle yaşlılarda görülen bu rahatsızlık, gözün önünde bir perde varmış gibi tarif edilir. Gelişmiş teknoloji sayesinde kolay ve güvenli bir şekilde katarakt tedavisi yapılabilir. Peki, katarakt nedir, neden olur, belirtileri nelerdir? Katarakt önlenebilir mi, nasıl tedavi edilir? İşte, katarakt ile ilgili merak edilenleri Göz Hastalıkları Uzman Op.Dr. Diğdem Beğendi yanıtladı.
KATARAKT NEDİR?
Öncelikle kataraktın ne olduğunu anlatarak başlayalım. Katarakt gözün içinde yer alan, sinir ve damar içermeyen mercek üzerinde bulanık kısımların oluşması, saydamlığını kaybetmesi, kahverengi ve sarı renklenmelerin oluşmasıyla ortaya çıkan, görme duyusunun azalması ile sonuçlanan hastalıktır.
Dr. Beğendi, 'katarakt nedir?' sorumuza şu yanıtı verdi:
"Katarakt gözünün içinde bulunan kristalin lens yani doğal lensi görmeyi sağlayan, dışarıdan gelen görüntünün kırılarak retinaya net bir şekilde düşmesini sağlayan lensin yaşla beraber ya da hastalıklara veya travmalara bağlı deforme olması, renginin daha da koyulaşması bulanıklaşması ve bu bulanıklaşma nedeniyle yeterince ışınların göz arkasında ritimlerin geçişinin engellenmesi."
KATARAKTIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Katarak başlangıç döneminde belirti göstermeyebilir. Göz merceğinin bulanıklaşması gün geçtikçe artabilir ve bu durum diğer kişiler tarafından fark edilir hale gelir. Bunun dışında k atarktın en belirgin semptomlarını şöyle sıralayabiliriz:
- Görüşün net olmaması,
- Bulanıklaşması,
- Dumanlı ve puslu olması
- Bazı durumlarda görüşün net olmadığı bölgelerde lekeler görülebilir,
- Işığın fazla ya da yetersiz olduğu durumlarda görme daha fazla bozulabilir.
- Katarakt, renklerin daha solgun, daha az keskin olmasına sebep olabilir,
- Uzağı ve yakını görememe,
- Işıktan şikayet ve kamaşma,
- Güneşli günlerde görmenin bozulması,
- Bulanık görme,
- Renklerin zor ve soluk algılanması
- Göz yorgunluğu ve baş ağrısı,
- Gözlük numarasının sık değişmesi,
- Gözlük ihtiyacının azalması,
- Gözlüksüz yakını daha iyi görme,
- Gece görüşünde azalma,
- Derinlik hissinin kaybı.
Katarakt belirtilerine ilişkin uzman doktorumuzun uyarıları ise şöyle:
"Öncelikle tabii ki görme kalitesindeki azalma, gitgide görme seviyesinde de azalmaya yol açıyor. Bu katarakt ilerledikçe kontrast kaybına neden oluyor, renklerde kalite kaybı gibi görme alanı kaybı katarktın en belirgin belirtileridir."
KATARAKT NEDEN OLUR?
Kataraktın nedenlerine gelince. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere kataraktın en belirgin nedeni yaşlılık ancak bu tek etken değil. Doktor Diğdem Beğendi, "Katarakt yaşlanmaya bağlı fizyolojik bir durum. Nasıl vücudumuzun tüm organları yaşlanıyorsa göz de yaşlandığı zaman lens yaşlanıyor. Kataraktın en sık nedeni bu. Bunun dışında sistemik hastalıklar özellikle diyabet çok önemli, bazı genetik hastalıklar, sendromik, down sendromu gibi başka sendromlarda daha sık daha küçük yaşta görülebilir. Ya da travma, her türlü travma da katarakta neden olur" diye konuştu.
KATARAKT NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Kataraktın şu an için tek tedavi yönteminin ameliyat olduğunun altını çizen Beğendi, katarakt ameliyatından korkan hastalara şu bilgileri verdi:
"Kataraktın tek tedavi yöntemi cerrahidir. Yani bir ilaçla, damlayla ya da başka bir yöntemle tedavisi yok. Tek tedavisi ameliyat. Ameliyatın da birkaç türü var. bu ameliyatlar kataraktın sertliğine göre değişebilir ama standart kataraktlarda uyguladığımız standart bir cerrahi tedavi yöntemi var. Mikroskopla yapılan, bir fako cihazıyla yapılan lensin parçalara ayrılarak göz içinde ufak bir kesiden girilerek dikişsiz parçalara ayrılıp oradan çıkarılıp yerine de yapay mercek koyarak bitirdiğimiz ameliyat.normalde bir katarakt ameliyatımız, standart ameliyatımız. Eğer katarakt çok sert değilse dediğim gibi ufak bir kesiden yapılıyor, 2-2 buçuk milimlik. Göz içine girerek kataraktı parçalara ayırıp oradan çıkarıyoruz. O ufak kesiden de gene katlayarak yapay mercek yerleştiriyoruz. Muhakkak eğer göz uyunsa standart ameliyata mercek yerleştirilmesi lazım. Mercek yerleştirilmezse gene görüş kalitesi sağlanamaz. Yani ışınları kıracak oradaki alanı kaldırdığımız için oraya bir yapay mercek koymamız gerekiyor. Merceklerde de çok çeşitli alternatifler var. Uzak mesafe, orta mesafe, ara mesafe ve yakın mesafe için hastanın tercihine göre, günlük ihtiyaçlarına göre, sosyokütürel durumuna göre bu mercekleri hastalarla konuşarak onların ihtiyaçlarına göre koyuyoruz. Bu kanamasız bir ameliyat, lokal anestezi altında yapabiliyoruz. Konforlu bir ameliyat. Hastanın uyutulması, bayıltılması gerekmiyor. 10-30 dakika arası sürüyor genelde."
KATARAKTTAN KORUNMA YOLLARI
Katarakt hastalığını tam olarak engellemek mümkün değil, ancak katarakt hastalığına yakalanma riskleri azaltılabilir. Kataraktan korunmak için gerekli önlemler listesini aktaran Beğendi, "Kataraktan korunma yolları özellikle değiştirilebilecek ve değiştirilemeyecek faktörler var tabii ki. Katarakt lensin yaşlanmasına bağlı oluşuyor, Bunu değiştiremeyiz ama sigara, yoğun güneş ışığı maruziyeti de kataraktın ilerlemesine yol açıyor. O yüzden korunmak lazım. Güneş gözlüğü kullanmak lazım. Antioksidan ve daha yoğun alınarak katarktın oluşumu geciktirilebilir ve göz korunabilir. Sistemik hastalıkları düzenlemek lazım, yani diyabeti varsa kan şekerinin devamlı kontrolü sağlanmalı. Yeşil sebzelerden, ağırlıklı beslenme, akdeniz tarzı diyet tüm yaşlanmayı geciktirdiği gibi katarakt gelişimini de geciktirir. Düzenli kontrollerinin yapılması lazım. Takiplerine gitmesi lazım. 45 üzeri her yıl bir göz muayenesi yapılması önerilir" dedi.
KATARAKT EN ÇOK HANGİ YAŞLARDA GÖRÜLÜR
Kataraktın her yaş grubunda görülebildiğinin altını çizen Dr. Beğendi, katarakt nedeniyle ameliyat olma yaşının ise değişken olduğunu kaydetti. Beğendi, "Herkeste olan fizyolojik bir durum. Ama ameliyat edilme yaşı değişebilir. Bazı hastalarda daha genç yaşta yaparken bazı hastalarda daha ileri yaşlarda yapıyoruz ameliyatı. Katarakt herkeste görülebilir. Ama sistemik hastalığı olan hastalarda, radyasyon maruziyeti olan hastalarda, gün ışığına daha yoğun maruz kalan meslek gruplarında daha sık görülür" ifadelerinde bulundu.
KATARAKT AMELİYATINDA BAŞARI ORANI NEDİR?
Detaylı mikroskobik bir göz muayenesiyle teşhis konulduğunu dile getiren Beğendi, ameliyatta başarı oranının çok yüksek olduğunun altını çizdi. Katarakt ameliyatlarının göz hastalıkları arasında en çok yapılanlardan biri olduğunu kaydeden Beğendi, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Katarakt çok sık yaptığımız bir ameliyat olduğu için başarı oranı çok yüksek. Tecrübeli hekimlerce yapılmaıs bu amliyatın başarı oarnının arttırıyor. Bu etkenlerin yanında gözün diğer yapılarının da sağlıklı olması lazım. Tam başarı tam görüş kalitesi elde edebilmek için. Yani biz kataraktta alıp yerine mercek koyuyoruz ama göz arkasında görme sinirinin de retinanın da sağlam olması lazım. Iyi görüş sağlayabilmek için. Onların da düzgün çalışabilmesi lazım."
OP. DR. DİĞDEM BEĞENDİ KİMDİR?
Göz hastalıkları Uzamnı Op. Dr. Diğdem Beğendi 1990 doğumludur. 2013 yılında İstanbul Bilim Üniversite Tıp Fakültesi'nden mezun olmuştur. Uzmanlığını Akdeniz Üniversitesi'nde tamamlamıştır. Türk Oftalmoloji Derneği üyesidir. İstanbul Florence Nightingale Hastanesi'nde hizmet vermektedir. Yazmış olduğu makaleler ulusal ve uluslararası hakemli dergilerde yer verilmiştir.