Üsküdar Mahkemesi'nin, Fatih Sultan Mehmed devrinde inşa edildiği kabul edilmekle beraber, yapım tarihi net olarak bilinmemektedir. Yığma taştan yapılan bina, mahkeme salonu ve zindanlar olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Dik bir taş merdivenle ulaşılan üst katta, üzeri beşik tonozlu bir kubbe ile zarif sütunlarla çevrili olan mahkeme salonu bulunmaktadır. Yapının gerek dışarıdan görünüşü gerekse iç taksimatı ve müştemilatı, devrin mahkeme yapılarının karakteristik özelliklerini net bir şekilde yansıtmaktadır. Mahkeme binasının girişindeki üzeri tonozla örtülü olan yapılar ise hapishane ve arşiv odası gibi amaçlarla kullanıldı.
Mahkeme binası olarak inşa edilen yapı, zaman içinde farklı amaçlarla kullanılmış ve harap olması sonucu 2008 ve en son olarak 2024 yılında Üsküdar Belediyesi tarafından kapsamlı bir şekilde restore edildi. Üsküdar'ın sembol eserlerinden biri olan mahkeme binası, günümüzde "7 Güzel Adam ve Öncüler Kütüphanesi" adıyla Üsküdar'ın ruhuna uygun bir kültür mekanı olarak kitapseverleri ağırlamaktadır.
“Üsküdar’ımıza, İstanbul’umuza hayırlı olsun”
Açılış programına katılım sağlayan Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen, “Fatih mahkemesi dediğimiz bu eser ecdad yadigarı bir bina. İstanbul’un en eski mahkeme binalarından biri. Bir zamanlar bu topraklarda, ecdad yadigarı eserler haraç, mezat satıldı. Vakıf malları talan edildi. Reddi miras dönemleri yaşandı. İşte onlardan bir tanesi de bu bina. Hemen karşımızdaki Mimar Sinan Çarşısı da aynı kaderi paylaştı. Buraları sattılar. O dönemde yanlış idare edilmekten kaynaklanan problemlerle bu tür yadigarları satacak kadar devlet iflas etmiş hale geldi. Biz bu binayı, rahmetli Mehmet Çakır başkanımız zamanında Üsküdar Belediyesi olarak istimlak ettik. Burası özel mülktü. Üsküdar’da neredeyse restore etmediğimiz tarihi eserimiz kalmadı. Bu eserler artık kültür sanat merkezi ya da kütüphaneye dönüştü. Buraların herkese faydası var. Yedi Güzel Adam ve Öncüler Kütüphanesi Üsküdar’ımıza, İstanbul’umuza hayırlı olsun” dedi.
İHA