Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dün NTV özel yayınında kartlı harcamalara ilişkin sınırlama sinyali vermişti. Bunun yanı sıra krediyle konut ve otomotiv alımının kısıtlanmasına yönelik de net mesajları oldu. Peki tüm bunlar piyasaya nasıl yansır, kredi kartıyla harcamaları kısmak için hangi adımlar atılabilir? TOBB ETÜ Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat, NTV ekibinden Ahmet Ergen'in konuya ilişkin sorularını yanıtladı.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in dün NTV özel yayınında yaptığı açıklamalar şöyle;

‘ENFLASYON HEDEFİMİZİ İDDİALI BULANLAR OLABİLİR’

NTV’ye konuşan Şimşek, OVP’de enflasyonun 2023 için yüzde 65, 2024 için yüzde 33, 2025 için yüzde 15,2 ve 2026 için yüzde 8,5 olacağına yönelik tahminleri karşısında, ‘enflasyon hedeflerinin iddialı olduğuna yönelik eleştirilere’ yanıt verdi.

Şimşek ” OVP’de enflasyonu üç yılın sonunda tek haneli rakamlara düşürmek önceliğimiz. Enflasyon hedefimizi iddialı bulanlar olabilir. Biz mümkün olduğunca en gerçekçi rakamları ortaya koymaya çalıştık. Genel anlamda OVP’nin hedefleri gerçekçi bulunuyor” dedi.

‘BİZ KURU SERBEST BIRAKTIK, KUR HEDEFİMİZ YOK’

Gelecek haziran ayına kadarki dönemi geçiş dönemi olarak öngördüklerini dile getiren Şimşek, “Haziran sonrası çok farklı olacak özellikle fon akışı anlamında. Bizim bir kur tahminimiz, hedefimiz olamaz, biz piyasadakini baz alıyoruz. Son yıllarda gözlemlediğimiz o fasit daire son bulacak, yani ‘kur, enflasyon ve yüksek geçişkenlik’… Önümüzdeki sene iç talep yeniden dengelenecek” dedi.

“İç talepte özellikle aşırı tüketim boyutunda sınırlamaya gideceğiz. Kredi genişlemesini enflasyon hedefiyle paralel noktada tutacağız” diyen Şimşek, “Kredi üzerinden parasal genişlemeyi sınırlayacağız. Bu, cari açığı aşağı çekecek” diye konuştu.

Şimşek, şöyle devam etti:

“Altın ithalatına birtakım düzenlemeler getirdik, altın talebi de zayıflayacak. Para politikası daha etkili hale gelecek. Bir taraftan para politikası bir taraftan da altın ithalatı tedbirleri, ama en önemlisi küresel arka plan destekleyici hale gelecek. Muhtemelen zayıf kur, yüksek enflasyon dönemi geride kalacak. Biz buna inanıyoruz, bunu başaracağız. Yol haritamız bu çerçevede net.”
2021’in Aralık ayıyla 2023’ün Mayıs’ına kadar kurun belli bir düzeyde tutulduğunu söyleyen Şimşek, “Kur uzun süre tutulmuş. 2021’in Aralık ayıyla 2023’ün Mayıs’ına kadar kur, belli bir düzeyde tutulmuştu. Biz kuru serbest bıraktık” diye konuştu.

“Bizim bir kur hedefimiz yok” diyen Şimşek, “Aslında tahmin de olmaması lazım. Biz bir program yaptık, programın değişik evreleri var” ifadelerine yer verdi.

‘AÇIK KONUŞALIM, ZAMAN ALACAK’

Şimşek ayrıca, “Açık konuşalım, model varsayımlarıyla realite bazen uyuşmuyor. Kurdan enflasyona geçişkenlik zamanla azalacak” değerlendirmesinde bulundu.

KONUT VE TAŞIT KREDİSİ AÇIKLAMASI

Kredi kartı kullanımıyla ilgili yapılacak düzenlemenin sorulması üzerine ise Şimşek, kredi genişlemesinin makul olmasının programlar açısından çok değerli olduğunu söyledi.

Eylül itibarıyla yıllık kredi kartı üzerinden kredi hacminin yüzde 140 civarında arttığına işaret eden Şimşek, şunları söyledi:

“Enflasyonun iki katından fazla. Bu kadar yüksek seyreden bir kredi hacmiyle enflasyonu, cari açığı kontrol altına alamazsınız.

Taşıt kredilerinde sınırlayıcı bir perspektife sahibiz. Birinci konutu kredilendirme konusunda herhangi bir değişikliğe gitmeyeceğiz. Yani birinci konut için vatandaşımızın konut edinmesini destekliyoruz. Ancak ikinci, üçüncü konut veya tatil yerlerine ilişkin vatandaşın imkanı varsa alır ama krediyle biz bunu desteklemeyeceğiz.

KREDİLERDE YENİ KISITLAMA SİNYALİ: GEREKİRSE YAPACAĞIZ

Krediyi bu alanlarda ciddi şekilde hem fiyatlama olarak hem de miktar olarak sınırlayacağız. Bankalarda bu tür kredilerin risk ağırlığını artırdık, artırmaya devam edeceğiz. Fiyatlamasını daha doğru yapacağız. Gerekirse miktarsal sınırlamaya gideceğiz çünkü cari açığı kontrol altına almamız ve enflasyonu düşürmemiz lazım. Şimdi bize diyorlar ki ortaya hedef koydunuz, tutturamayacaksınız. Yok tutturacağız.”

DIŞARDAN GELECEK KAYNAKLAR

Şimşek’in açıklamalarından diğer öne çıkanlar şöyle oldu:

* Küresel ekonomiye baktığımız zaman; büyümenin düşük seyrettiği dönemdeyiz. Ortalama büyüme yüzde 3 civarında olacak.

* Dezenflasyon ve fiyat istikrarı OVP’nin en önemli bileşeni.

* OVP’nin ikinci ayağı, bütçe açığını tekrar yüzde 3’ün altına düşürmek.

* Üçüncü önemli bileşen ise yapısal dönüşüm. Bir taraftan üretken alanlara yatırım yaparken diğer taraftan mevcut kaynakları daha verimli nasıl kullanacağımıza yönelik yapısal dönüşüm çabası olacak.

* Gerçek anlamlarda kazanımlarımızı kalıcı hale getirecek olan yapısal reformlardır.

* Programa kaynak arayışında ve Türkiye'ye yatırım arayışına girdiğimizde önce dost ülkeleri ziyaret ettik. Birleşik Arap Emirlikleri büyük bir teveccüh gösterdi ve 51 milyar dolara yakın bir program açıkladı.

* BAE'nin 51 milyar dolar içerisinde yenilenebilir enerjiye yaklaşık 27 milyar dolarlık bir yatırımı gündemde. Tabii bu depolamadan tutun, güneş, rüzgar vs. Sanayi, turizm özellikle teknoloji yatırımı öngörüyorlar.

* Merkez Bankası Başkanımız ile birlikte Dünya Bankası başkanıyla uzun bir görüşme yaptık. Onlar da bizim programımızı desteklemek üzere, mevcut 17 milyar dolarlık planlamaya ilaveten 18 milyar dolar daha tahsis edeceklerini söylediler. Toplamda 35 milyar dolarlık Dünya Bankası paketi, Türkiye'ye sunulacak.

‘KKM’DEN KADEMELİ ÇIKIŞ OLACAK’
* Kur korumalı mevduat konusunda çok fazla konuşmayı tercih etmiyorum. Bizim önceliğimiz programı uygulamak. Önceliğimiz rezerv biriktirmek.

*Biz bunları başardığımız ölçüde, KKM’den çıkış stratejimizi uygulayacağız. Var mı stratejimiz, var. Bunu da kademeli olarak gerçekleştireceğiz.

* Mevduat sahipleri müsterih olsunlar. Herhangi önemli  bir değişikliğe gitmeyeceğiz. Biz ancak lira mevduatını cazip hale getirdiğimiz ölçüde, makro finansal istikrarı kalıcı bir şekilde tesis ettikçe, rezervlerimizi güçlendirdikçe farklı bir strateji izleyebiliriz. Ama bugün itibariyle KKM devam edecek.

MERKEZ BANKASI PİYASAYA MÜDAHALE EDİYOR MU?
* KKM’den her gün dönüşler var. Biz onlara dövizi arz etmek durumundayız. O anlamda talepleri karşılıyoruz. Onu bir müdahale olarak algılayacaksanız, evet Merkez Bankası, KKM'den dönüşlerde döviz talebini karşılıyor. Onun ötesinde, belirli bir seviye hedefleyip, korumak için, rezerv harcamayı soruyorsanız, benim bildiğim kadarıyla öyle bir şey yok.

* Merkez Bankamızın bir kur hedefi yok. Dolayısıyla bir seviyeyi korumak üzere bir irade de yok.

‘EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞINA YÖNELİK ÇALIŞMA YAPIYORUZ’
* Memurlarla müzakereler yapıldı, işçilerimizle de yılın başında bağlanmıştı. Emeklilerimizi enflasyona ezdirmeme diye bir ilkemiz var.

* En düşük maaş alan emeklilerimizin durumunun iyileştirilmesine yönelik, Cumhurbaşkanımızın talimatı oldu, o çalışmaları yapıyoruz. O konuda da çok netiz. Burada önemli olan toplumun bütün kesimlerini enflasyona karşı korumamız.

* Çalışanımızın yanındayız, çalışanlarımız çok değerli. Emeklilerimiz çok değerli. Ama ülkenin imkanları çerçevesinde hareket etmemiz lazım.

‘ALIM GÜCÜNÜ ARTIRMANIN YOLU, ENFLASYONU DÜŞÜRMEK’
* Çalışanın alım gücünü artırmanın yolu enflasyonu düşürmek.

* Zor bir dönemden geçiyoruz. Yüzyılın felaketi yaşanmış. Felaketin yaralarını sarmayı önceliklendirmeyi eminim 86 milyonun tamamı istiyor.

* Kalıcı refah artışı için üretmemiz, ihracat yapmamız lazım. Krediyle, kredi kartıyla, başkasının parasıyla zenginlik olmaz. Krediyle yatırım, istihdam, üretim olur.