Zeytinyağı, Türk mutfak kültürünün vazgeçilmez bir parçasıdır. Özellikle Ege Bölgesi’nde zeytinyağlı yemekler, salatalar ve mezeler lezzetin ve sağlığın simgesidir. Ancak zeytinyağı seçimi, kullanımı ve saklanması konusunda bazı yanlış inançlar vardır. Bu yanlış inançlar hem zeytinyağının kalitesini hem de sağlığımızı olumsuz etkileyebilir. Peki, zeytinyağı ile ilgili doğru bilinen 7 yanlış nedir? Zeytinyağı ile kızartma yapmak sağlığa zararlı mı? Zeytinyağının rengi ne anlama gelir? Zeytinyağının gerçek olup olmadığını nasıl anlarız? İşte bu soruların cevapları…
ZEYTİNYAĞININ RENGİ KOYU YEŞİL İSE KALİTELİDİR!
Bu doğru değildir. Zeytinyağının rengine bakarak kaliteli ya da kalitesiz tanımlamaları yapılamaz. Zeytinin yetiştiği toprağın özellikleri, hasat zamanı ve sıkım tekniği yağın rengini etkiler. Ayrıca zeytinyağı içerisine belirli maddeler eklenerek renk değiştirilebilir ve yanıltıcı olabilir. Kaliteli bir zeytinyağının rengi açık ya da koyu yeşil, sarı ya da altın sarısı olabilir.
ZEYTİNYAĞININ DİLİ VE BOĞAZI YAKIYORSA YÜKSEK ASİT ORANI İÇERİYORDUR!
Bu da doğru değildir. İyi bir zeytinyağının, dilin yanlarında acılık ve boğazda yakıcılık hissi oluşturması gerekir. Bu yakıcılığın asitle bir ilgisi yoktur, içinde yüksek miktarda antioksidan olduğunu gösterir. Antioksidanlar, vücudumuzu serbest radikallerden koruyan ve yaşlanmayı geciktiren maddelerdir. Asit oranı ise yağın kimyasal analizinde belirlenen bir değerdir ve tadına etki etmez.
ZEYTİNYAĞI İLE KIZARTMA YAPILMAZ!
Bu da yanlıştır. Zeytinyağı ile kızartma yapılabilir. Zeytinyağı, diğer yağlara göre daha yüksek bir yanma derecesine sahiptir. Yanma derecesi, yağın ısıya dayanıklılık gösterdiği sıcaklık seviyesidir. Dumanlaşma ise yağın içindeki bazı bileşiklerin buharlaştığı sıcaklık seviyesidir. Dumanlaşma ile yanma birbirinden farklıdır. Zeytinyağı içerisindeki bazı bileşikler buharlaştığında ortaya çıkan duman nedeniyle, kızartma yapılamayacağına dair yanlış bir inanç vardır. Oysa zeytinyağı, kızartmalar için son derece sağlıklıdır, fakat çiğ tüketiminde sağlığa verdiği fayda elbette daha fazladır.
ZEYTİNYAĞI KİLO ALDIRIR!
Bu da doğru değildir. Zeytinyağı kalorili olarak bilinen bir yiyecektir. Endüstriyel zeytinyağları içeriklerini büyük ölçüde kaybettikleri için kalori-fayda dengesinde diyetten çıkarılmak istenebilir; ancak iyi bir zeytinyağı hem ilaç niteliğindedir hem de iştahı ve obeziteyi kontrol altına aldığına dair çok sayıda bilimsel çalışma vardır. Bu sebeple iyi zeytinyağı, beslenme programları için en temel unsurlardan biri olmaya adaydır.
ZEYTİNYAĞI KOKLANDIĞINDA ZEYTİN KOKUSU GELİYORSA KALİTELİ ÜRÜNDÜR!
Bu da yanlıştır. Zeytinyağında siyah zeytin kokusu alınması, sanılanın aksine zeytinyağında istenmeyen bir kokudur. Siyah zeytin fermente olmuş zeytindir, yağda bu kokunun alınması zeytinin fazla bekletilerek sıkıldığını gösterir. Zeytinyağı koklandığında tazeliği çağrıştıran meyvemsi kokuların alınması, yağın iyi işlendiğinin ve iyi korunduğunun göstergesidir.
ZEYTİNYAĞININ GERÇEK OLDUĞUNU ANLAMAK İÇİN BUZDOLABINDA DONUP DONMADIĞINA BAKILMALIDIR!
Bu da doğru değildir. Zeytinyağı 7-8 derecede donabilir. Ancak donmaması zeytinyağının yapıldığı zeytinin cinsiyle ilgili olabilir. Farklı yağlarla karıştırılmış yağlar da buzdolabında donabilir. Bu test, zeytinyağının hakiki olup olmadığına dair kesin bir gösterge değildir. Gerçek olup olmadığı ancak kimyasal analiz sonucunda anlaşılabilir.
SAĞLIKLI ZEYTİNYAĞI İÇİN TEK KRİTER DOĞAL OLMASIDIR!
Bu da yanlıştır. “Yol kenarlarından” alınan yağların bir kısmı en az bir yıl önce sıkılmış, dolumdan önce plastik bidonlarda beklemiş yağlardır ve sıcakta bozulmuş olma ihtimali vardır. Pet şişedeyse içindeki zeytinyağı çözücü nitelikte olduğu için şişesindeki kimyasallarla etkileştiğinden son derece zararlıdır. Sağlıklı bir zeytinyağı seçmek için, yağın üretim yılına, asit oranına, ambalajına ve markasına dikkat etmek gerekir.