Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Semih Urvasızoğlu, ambliyopi veya halk arasında bilinen adıyla göz tembelliğinin; reçeteli gözlükler veya kontakt lenslerle bile bir gözün normal görme keskinliğine ulaşamadığı bir görme gelişimi bozukluğu olduğunu belirtti. Op. Dr. Urvasızoğlu, semptomları çok ileri olmaması halinde şikâyet haline gelmeyen ancak erken teşhis edilmezse önemli bir sorun olabilen göz tembelliği hakkında bilgilendirmede bulundu.
3-7 YAŞ ARASI TEDAVİSİ DAHA KOLAY
Op. Dr. Semih Urvasızoğlu, “Kritik dönem denen 3-7 yaş arasında göz tembelliğinin tedavisi daha kolaydır. Bu yüzden çocuklar küçük yaştan itibaren şikâyetleri olmasa bile düzenli olarak göz muayenesi yaptırılmalıdır. Unutulmamalı ki küçük bir çocuğun tek gözündeki görme azlığını kendiliğinden fark etmesi kolay değildir” diye konuştu.
İKİ GÖZ ARASINDAKİ NUMARA FARKINA DİKKAT
En önemli göz tembelliği sebebinin iki göz arasındaki numara farkı olduğunu ifade eden Op. Dr. Urvasızoğlu, şunları söyledi:
”İki göz arasındaki hipermetrop ve/veya astigmat farkının büyük olması en sık ambliopi nedenidir. Bazen yüksek miyop ve miyopastigmatlarda da tembellik görülebilir. Göz kayması -şaşılık- da yaygın bir tembellik sebebidir. Sürekli tek gözün kayması, iki gözün de zaman zaman kaymasına göre tembellik riskini daha fazla arttırır. Çünkü sadece bir göz kayıyorsa, beyin o gözü kullanmıyor demektir. Daha az görülen ama çok önemli bir ambliyopi sebebi de doğuştan katarakttır. İlk yaş görme gelişiminin en önemli dönemidir. Bunun için bütün çocuklar en geç 1 yaşına kadar göz muayenesi olmalıdır. Doğuştan kapak düşüklüğü veya korneada leke bulunması gibi sebeplerle de tembellik oluşabilir.”
DOĞRU GÖZLÜĞÜN VERİLMESİ ŞART
Op. Dr. Urvasızoğlu, göz tembelliğindeki amacın hem tembelliğin sebebini ortadan kaldırmak hem de tembelliğin kendisini tedavi etmek olduğunu söyleyerek “Gözlerde numara farkı bulunmasına bağlı hastalarda ilk yapılacak doğru gözlüğü belirlemektir. Şaşılık durumunda gözlükle kısmen fayda sağlanabilse de genellikle cerrahi gerekir. Kataraktı bulunan hastalarda ise cerrahi tek seçenektir. Kapak ve kornea bozukluna bağlı tembellikte de genellikle cerrahi gerekir” ifadelerini kullandı.
EL-GÖZ KOORDİNASYONU BOZULABİLİR
Göz tembelliğinde sebep ne olursa olsun, sonuçta beyindeki görme korteksi tam olarak gelişemediğini belirten Op. Dr. Urvasızoğlu, “Bunun temel sebebinin sağlam gözün hasta gözü beyin düzeyinde baskılaması olduğu düşünülmektedir. Sonuç olarak hemen her zaman günlük yaşantımızda hayati önemi olan 3 boyutlu görme -derinlik hissi- ve cisimleri daha rahat ayırt etmemizi sağlayan ‘kontast duyarlılık’ bozulur. Ayrıca el-göz koordinasyonu ve uzaysal konum algılaması gibi global hareket algılaması bozuklukları oluşabilir. Göz tembelliği hastalarının yetişkin hayatta derinlik hissi gerektiren pek çok işte başarılı olma şansı çok azdır” şeklinde konuştu.
7 YAŞA KADAR KAPATMA TEDAVİSİ ETKİLİ
Göz tembelliğinin tedavisinde en yaygın kullanılan tedavinin kapatma tedavisi olduğunu belirten Op. Dr. Urvasızoğlu, “Çalışmalarda ilk 7 yaşta günde 3-6 saat arası aralıksız kapatmanın görme seviyesini belirgin olarak arttırdığı gösterilmiştir. Bu sırada gözü çalıştıracak bilgisayar oyunu, yakından televizyon seyretme gibi hareket, renk ve ışıklı uyaranlar kapatmanın etkisini artırır. Kapatma yapılan hastalar okul yaşında olduğu için arada en az 1 saat kitap okuma da diğer aktivitelere eklenmelidir. 7 yaşından sonra beyinde plastisite denilen gelişme ve öğrenme kapasitesi azaldığı için kapatmanın etkisi bitmemekte ancak azalmaktadır” dedi.
YETİŞKİNLERDE FARKLI METOTLAR UYGULANABİLİR
Kapatma yapmayan/yapamayan çocuklarda diğer bir seçeneğin sağlam gözün görmesinin damla ile azaltılıp diğer gözün çalışmaya zorlanması olduğunu ifade eden Op. Dr. Urvasızoğlu, “Kapatma veya damla ile kapatma, görme seviyesini arttırabilse de maalesef derinlik hissi ve uzaysal algılamada gelişme sağlamamaktadır. Daha etkin kapatma yapabilmek veya yetişkinlerde de tembelliği tedavi edebilmek için bazı deneysel ilaçlar denenmiş ancak henüz başarılı bir ilaç bulunamamıştır. Geçmişte yoğun kullanılan CAM tedavisi ve Sinoptofor günümüzde daha nadir tercih edilmektedir. Yetişkinlerde ise nörovizyon tedavisi gibi yöntemlerle olumlu sonuçlar elde edilmektedir. Bu tedavi şeklinde kişiye tekrarlayan değişik kontrasta sahip olan görüntüler gösterilerek, görsel görevler verilir” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
DHA