Sevgili yolcu,
Yeniden hoş geldin!
Neden erteliyoruz? Çoğunlukla daha keyifli işler yapmak için!
Bugün, yapmaktan keyif aldığınız şeyleri yaptığınızda genelde yarın pişman ve keyifsiz olursunuz.
Ertelemek ve sonuçları eğlenceli olsaydı, şu an ikimiz de burada olmazdık!
Ödül Mekanizması
Erteleme davranışı anlık haz mekanizmasını çalıştırmayı sever. Ertelersiniz, diğer işe odaklanırsınız ve beyniniz bir makinenin dişlilerine yağ sürülmüşçesine keyiflenir! Hal böyle olunca, bir kez daha aynı “sıkıcı” işinizle uğraşırken, erteleme davranışı gösterebilme ihtimaliniz artar; çünkü makinanızın dişleri yine yağlanmak istiyordur!
Şimdi ödül mekanizmanızın hangi şekillerde etkilendiğini inceleyelim:
1-Biraz Rahatlamak
Bir göreviniz olduğunda, önceki konulardan da hatırlayacağınız gibi, birçok duyguyla baş başa kalırsınız. Bunalmışlık, yorgunluk, motivasyonsuzluk, isteksizlik gibi. Görevinizi erteleyip başka bir işe yöneldiğinizde rahatlamış ve mutlu hissedersiniz. Bu da görevden uzaklaşmanızı sağlar fakat alışkanlıklarınız açısından tehlikeli bir durumdur.
2-Kafanızdaki Kurallara Uymak
Önceki derste bahsettiğiniz “-meli,-malı” cümleleriyle kurduğunuz kurallarınıza uymuş olabilirsiniz. Kafanızda yıllardır kazılı olan ve sizi kontrol eden kurallara uymak, erteleme davranışınızı daha rahat harekete geçirmenizi sağlar. Beyin, “Zaten yıllardır böyle düşünüyorduk, bir kez daha ertelesek ne olur?” diye düşünür.
3-Eğlence Getiren Davranışlar
Biraz sosyal medyada gezinmek, insanların neler yaptığını incelemek eğlenceli değil midir? Ya da üzerinde uzun zamandır çalıştığınız bir konu üzerinde hülyalara dalmak? Bu aktiviteler, yine ödül sisteminiz üzerinde etkiler yaratır ve daha mutlu hissedersiniz.
Buraya kadar, ertelemenin beraberinde getirdiği olumlu duygulardan bahsettim. Ertelediğinizde kendinizi hangi duygu durumları içinde bulabileceğinizden ve bunun etkilerinden de konuşalım.
Rahatsızlık Döngüsü
İlk kez ertelediğinizde büyük bir rahatlamanın ardından, zamanla biraz rahatsız olmaya başlarsınız. Asıl rahatsızlık ikinci ertelemeden sonra başlar ve ne kadar ertelerseniz, iş gözünüzde bir dağ gibi büyümeye ve bir rahatsızlık döngüsü yaratmanıza sebep olur. Erteledikçe daha çok utanç, pişmanlık ve mutsuzluk hissedersiniz. Bazen yapılması birkaç saat alacak işler koca bir ayınızın kötü geçmesine sebep olabilir.
Varsayımlarınız Güçlenir
Önceki derslerimizde de bahsettiğimiz kökleşmiş ve rutin haline gelen kurallarınızın işin içine girmesiyle işler daha da karışık bir hal alır. Ne kadar çok ertelerseniz, daha önce işe yaramayan kurallarınız o kadar güçlenir ve ele geçirilmiş hissedersiniz. Geçersiz varsayımlarınızla baş etmenin en etkili yolu onlara meydan okumanızı sağlayacak davranışlarda bulunmanızdır.
Acımasız Eleştirilerde Bulunmak
Erteleme davranışınızı tekrarlama süreci sizi yıpratabilir. Öyle ki kendinize ağıza alınmayacak şeyler söylemeye, ne kadar işe yaramaz olduğunuzu düşünmeye çoktan başlamış olabilirsiniz. Fakat bir düşünün, aynı şekilde davranan annenize ya da samimi bir arkadaşınıza ne kadar işe yaramaz olduğunu söyler miydiniz?
Kendinize kötü davranmak işleri daha az ertelemenizi sağlamayacak, bundan şimdi vazgeçin.
İş Bir İken İki Olur
Ertelemenin en büyük olumsuz getirisi, işlerin bitmemesidir. Eğer yoğun bir hayatınız ve yapılacaklar listenizde bolca iş varsa, işlerin birikmesi hiç hoş sonuçlar doğurmayacaktır. İşler artıp zaman azaldığında erteleme davranışına çok daha yatkın hale gelirsiniz.
İşler Sarpa Sarabilir
İlerleyen aşamalarda, ertelemenin kötü bir sonucu olarak yoksunluklar yaşayabilir, cezalarla karşılaşabilirsiniz. İşlerinizi zamanında yetiştiremediğiniz için terfi tarihiniz ötelenebilir. Konuları yetiştiremediğiniz için kötü notlar alabilirsiniz. İlişkilerinizi ihmal ettiğiniz için bağlarınız zayıflayıp kopabilir.
Tüm bu yaşananlar, motive olmanızı ve işlerinizi tamamlamanızı kamçılamaz, ertelemeye daha çok yatkın hale gelirsiniz.
Sen neleri erteliyorsun bunun üzerine bir düşünmek ister misin?
Varlığın ve bu haftaki yolculuğumuzda bana eşlik ettiğin için teşekkür ediyorum. Hep var ol! Sağlıcakla kal.
