Kiminin belki hatırlamakta bile zorlanacağı, kiminin ise yıllardır merakla ve heyecanla beklediği bir proje vardı. Toki İlk Evim Arsa Projesi. Bu proje kapsamında 81 ilde bir milyon adet konut amaçlı arsa oluşturulacak ve çok uygun koşullarla dar gelirli vatandaşlara teslim edilecekti. Proje 2022 yılında açıklanmıştı ve gerek Toki gerekse Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum “iki yıl içerisinde tüm altyapıları tamamlanmış olarak teslim edilecek” iddiasında bulunmuştu. Başvurular alınmış, şartları sağlayanlar tespit edilmiş ve 2023 yılının ilk yarısında kuralar çekilerek hak sahipleri belirlenmişti. Kura çekiminden sonra ise uzun bir sessizlik dönemine girildi. Hak sahipleri proje hakkında bilgi edinmeye çalıştılarsa da Toki veya Bakanlık hiçbir açıklamada bulunmadı. Hak sahipleri bir araya geldiler, platformlar kurarak haklarını aramaya çalıştılar vs. Bu dönem tipik bir Türkiye sahnesiydi. Hani istediğinde okyanusları aşan ancak istemediğinde derede boğulan bürokrasi cehennemi Türkiye sahnesi var ya…
İlk Evim Arsa Projesi söylendiği gibi iki yıl içerisinde tamamlanıp teslim edilemedi. Hatta bırakın tüm altyapı ihtiyaçlarının tamamlanmasını, çoğu hak sahibi kendisine tahsis edilecek olan arazinin yerini veya fiyatını bile öğrenemedi. Projenin gecikmesinde 6 Şubat Depreminin de etkisi olduğu muhakkak ancak bu derece bir iletişimsizlik kabul edilebilir değildi. Ancak 2025 yılının ilk çeyreğinde bir hareketlenme başladı ve Toki bir tahsis takvimi açıkladı. Hak sahiplerine mesajlar gitti ve tahsis işlemleri için bankaya çağırılmaya başlandılar. Bu defa da farklı bir sorun vardı; arazilerin fiyatı bilinmiyordu!
2022 yılında lansmanı yapıldığında müstakil arazilerin fiyatlarının 192.500₺’den başlayan fiyatlarla hak sahiplerine teslim edileceği ve 10 yıl faizsiz ödeme kolaylığı sağlanacağı söylenmişti. 2025’te tahsis işlemleri için gelen mesajlardaki peşinat fiyatları ise Anadolu ilçeleri için ortalama 150.000₺ seviyelerinde oldu. Bu peşinatın arsa bedelinin kaçta kaçına geldiği ile ilgili de hiçbir açıklama yapılmadı ancak makul bakış açısı ile peşinatın ilk taksit bedeline yakın olacağını, bu durumda ise 192.500₺’ye teslim edileceği söylenen araziler için ortalama fiyatın 1.5M₺’ye yükseldiğini söyleyebiliriz.
Özetle: İki sene dendi, üç sene geçti ama hala altyapıları tamamlanıp teslim edilmedi. 192.500₺ dendi ama muhtemelen 1.5M₺ olacak ve ilan edilen fiyatla alakası bile olmayacak. Hak sahipleri hangi araziye sahip olacaklarını bilmeden ve onlarca soru işareti ile dolu bir sürece mahkûm ediliyor.
Bu proje kapsamında tahsis edilecek araziler, fiyatları ve konumları ne olursa olsun hak sahipleri açısından bir fırsat olacaktır, bundan şüphem yok. Çünkü her ne kadar ilan edilenin çok üstünde olsa da, piyasa fiyatlarının oldukça altında bedellerle arsa edinecekler. Bu nedenle bu ve benzeri projeleri desteklemek ve artırmak gerektiğini düşünüyorum. Ancak kurumlarımızın süreç içerisindeki bu vurdumduymaz sessizliği gerçekten de sinir bozucu boyutlara ulaşabiliyor. Kurumlarımızın daha şeffaf ve bilgilendirici olması gerekiyor.
Bir de şu; “eğer tahsis edilen arsaya iki sene içinde ev yapmazsanız arsayı elinizden alırız” konusu var. Onu da bir sonraki yazıya bırakalım.
